HISTORY: Klima at yaman ng mundo

KLIMA AT YAMAN NG MUNDO

KLIMA NG DAIGDIG

·         aisang lugar. Mga salik:
1. Elebasyon ng lupain
2. Uri ng anyong-lupa
3. Latitud ng mundo

·         Temperatura – nakabatay sa taas nito.

·         Mas mabagal uminit ang tubig sa dagat kumpara sa lupa.

Mababang Latitud

·         Direktang nasisinagan ng araw

·         Mainit na klima. Madalas ang pag-ulan

·         Rainforests na makikita sa TS Asia, India, Gitnang Africa, South America

·         Equator patungong Tropic of Cancer

·         Equator patungong Tropic of Capricorn

·         Monsoon – hanging umiihip sa isang particular na direksyon sa isang panahon

Mataas na Latitud

·         Hindi direktang nasisinagan ng araw

·         Malamig na klima. Tundra, Subarctic, Ice cap

·         North Pole – Arctic Circle

·         South Pole – Antarctic Circle

Gitnang Latitud

·         Mainit na simoy ng hangin mula sa mababa.

·         Malamig na simoy ng hangin mula sa mataas.

·         Mga lugar sa pagitan ng Arctic Circle at Tropic of Capricorn

KAYAMANANG LIKAS NG DAIGDIG

Asya

·         Kalabaw, baka, kambing, manok, bebe, elepante, yak, tigre, leon, unggoy, oranggutan, buwaya, rhinoceros, scorpion, isda, sea shells

·         Maize, cassava, nutmeg, pepper, palm oil, tea

·         Copper, lead, gold, silver, zinc, uranium

·         Tarsier, mongoose, giant panda, komodo dragon

·         Reindeer at Arctic fox – Siberia

·         Caracal, Arabian Oryx, dromedary – Kanluran

·         Tropical Rain Forests – Timog Silangan

·         Bigas – pangunahing pagkain
- 90% mula sa Asya [India & China]

·         Petrolyo – pangunahing yaman ng mga bansa sa Kanluran. Saudi Arabia – pinakamalaking reserba ng langis.

·         Coal – Siberia, India, China

·         Metallic tin – Malaysia, Indonesia, Thailand

Europe

·         ¼ ng kagubatan ang nanatili

·         Beech Tree, Oak tree

·         Wolf, bear, rodent, wild cat, roe deer, hawk, agila, sardine, salmon, octopus, dolphin, whale

·         Ahas, butiki, pagong – maiinit na rehiyon

·         Olive, orange, lemon, grape – Timog

·         Pagsasaka – Gitna

Africa

·         Zaire – malalawak na rainforests
- tirahan ng mga primate [gorilla, unggoy]

·         Leon, hyena, usa, elepante, giraffe, cheetah

·         Kawayan, oil palm, mga punongkahoy na ginagawang plywood at table

·         Petroleum, coal, natural gas, iron, ore, lead, uranium, zinc, phosphate, tin, diamond, gold

North America

·         Prairie dog, jaguar, coyote, jack rabbit, rattle snake

·         Polar bear, rodent, arctic wolf – hilaga

·         Redwood – pinakamataas na puno

·         Caribbean sea – mayaman sa behetasyon
- agrikultura at pangingisda

South America

·         Bull sea lion, piranha, jaguar, anaconda

·         Copper, tin, iron, langis

·         Penguin, seal – timog

·         Brazil – pinakamalawak na tropical rainforests

·         Amazon Basin – madaming species ng ibon

Australia

·         Eucalyptus, acacia

·         Kangaroo, koala bear, wombat, lizard, buwaya

·         Nickel, lead, zinc, coal, cobalt, iron, manganese ore, copper, diamond, ginto

·         Malawak ang disyerto sa kanluran at timog

·         Kagubatan – silangang rehiyon

·         Pagong, crab, sea bird – baybaying dagat ng pasipiko

·         Bass Strait – yamang langis

Antarctica

·         Species na invertebrate [lice, spring tail]

·         Penguin, blue whale, fur seal

·         Coal, copper, zinc, lead, silver – kabundukan ng Transantarctic [silangan ng Antarctica]

·         Chromium, platinum, nickel – Duffek Massif

MGA ISYUNG PANGKAPALIGIRAN NG DAIGDIG

Deforestation

-          permanenteng pagkasira ng mga kagubatan

-          mga di magandang epekto:
1. Pagkasira ng greenhouse
2. Pagkakaroon ng flashflood
3. Extinct species

-          Ecuador – may pinakamadaming bilang ng endangered species. 14^th – Philippines

Polusyon

-          Apektado ang hangin, lupa, tubig

-          Haiti – pinakamataas na polusyon

Global Warming

-          Pag-init ng mundo

-          Greenhouse – nagsisilbing harang ng mundo upang mapanitili ang tamang init (16 deg C)

-          CFC & CO2 – pagkapal ng harang

-          Maaaring tumaas ang temperature ng mundo mula 0.8 to 3.5 deg C

-          Mawawalan ng tirahan ang Bangladesh, China, India, Egypt

-          Pagkaubos ng tubig na maiinom

-          Pagdami ng sakit tulad ng malaria

El Nino at La Nina

-          Di pangkaraniwang lagay ng atmospera sa rehiyong Pasipiko

-          El nino – hinango sa mangingisda sa bansang Peru. “Batang Hesus” dahil naganap ito sa panahon ng kapaskuhan

-          La nina – di pagkaraniwang lamig
- mas matindi sa Australia & Indonesia